Van de ene crisis in de andere?
14-04-2021 - Voor de leden van Modint was 2021 een jaar van herstel na de COVID crisis. Uit de laatste ledenpeiling bleek dat ook: 80% van de bedrijven verwachtte in 2021 of 2022 weer een “normale” omzet te behalen, terwijl 10% van de bedrijven helaas verwachtte moeilijkheden te blijven ondervinden. De laatste 10% van de bedrijven had juist baat gehad bij de COVID crisis. In dit artikel blikt Rens Tap terug op 2021 in cijfers.
Veel van de bedrijven zijn afhankelijk van de winkels in non-food artikelen. De omzet groeide daar in 2021 met 2,5 procent. De kledingwinkels (plus 14 procent) en de winkels in schoenen en lederwaren (plus 10 procent) hebben het relatief goed gedaan. Zij hebben in 2021 meer omgezet dan in 2020. Dit echter na de zware verliezen in omzet van rond 20 procent onder meer door de winkelsluitingen in het voorjaar en december van 2020. De “niet essentiële” detailhandel luidde het jaar uit met een omzet groei in december, ondanks de lockdown, maar dit is dan vergeleken met de rampmaand december 2020. In vergelijking met 2019 lag de omzet zowel in kleding als in schoenen in 2021 nog behoorlijk lager.
De winkels in meubels en woninginrichting boekten in 2021 een omzetverlies van 1%, terwijl deze winkels in 2020 nog een groei van 8% behaalden. Ten opzichte van 2019 was de omzet van deze winkels wel hoger in 2021.
In 2021 was de online omzet over alle branches samen ruim 23 procent hoger dan in 2020. Webwinkels hebben bijna 19 procent meer omgezet. Webwinkels hebben als hoofdactiviteit verkoop via internet. De online omzet van winkels waarvan de verkoop via het internet een nevenactiviteit is (multi-channelers) groeide met ruim 29 procent. In 2020 bedroeg de groei van de online omzet bijna 44 procent.
Grillige cijfers
Veel kleding en textiel wordt buiten de retail aan professionele partijen geleverd. Hier ontbreken specifieke cijfers, maar wel kunnen we investeringen in vaste activa volgen, aannemende dat kleding en textiel meegaan in de vaart der investeringen. De grafiek laat een grillig, seizoen patroon zien, met jaarlijkse dieptepunten in augustus en een dip in 2020. Gemiddeld stijgen investeringen in woningen, machines, bedrijfsauto’s etc wel met zo’n 5 á 6% per jaar en de waarde staat nu op 130% ten opzichte van 2015. Corona ellende deed de investeringen volgens de cijfers van het CPB in 2021 met 2% dalen, maar voor 2022 en 2023 verwacht men stijgingen van ruim 5% resp. ruim 4%.
Voor individuele bedrijven gold hier ook in 2021, dat het volledig afhing van de klantenportefeuille en de sectoren waaraan men leverde, of 2021 succesvol was.
Volume aankopen van kleding en textiel nog niet op niveau 2019
In 2021 kochten consumenten in aantallen (volume) gerekend ruim 8% meer kleding en textiel dan in 2020. In geld gerekend werd 11% meer besteed. Dit moet wel gezien worden in het licht van een daling van 10% in volume en 9% waarde in 2020 ten opzichte van 2019. Aan schoeisel werd 7% meer besteed in volume en 7,5% in waarde. Ook hier weer moeten we 2020 terughalen: in dat rampjaar werd zowel in volume als in waarde ruim 11% minder uitgegeven aan schoenen. In de woninginrichting, waaronder woningtextiel, liggen de verhoudingen anders: in volume werd in 2021 2% minder besteed, in waarde 1% meer. 2020 was een beter jaar: de consumptie in woninginrichting steeg toen met 6% in volume en 7,5% in waarde.
Omzet textielindustrie herstelt binnen Nederland
Niet alle branches hadden evenzeer last van de crisis in 2021. Het geldt zeker niet voor alle bedrijven, maar heel algemeen gesteld hebben bedrijven in textiel, woninginrichting en bedrijfskleding minder last gehad dan modebedrijven. De omzet van de Nederlandse textielindustrie, inclusief tapijt, is in 2021 met bijna 9% toegenomen, dit na een daling van 7% in 2020 ten opzichte van 2019. In het eerste kwartaal werd nog een verlies in omzet van dik 7% geïncasseerd, maar in Q2 (+34%), Q3 (+6%) en Q4 (+8%) was het herstel stevig. Het valt daarbij op dat de omzet binnenland, binnen Nederland, zich veel gunstiger ontwikkelde dan de export die zich nog, of weer, op het niveau van 2015 bewoog.
Omzet groothandel kleding en schoenen
Dat het in kleding nog moeizaam gaat moge blijken uit de omzetten die het CBS rapporteert vanuit de groothandel. De omzet van de groothandel in kleding en schoenen is over het derde kwartaal van 2021 tegengevallen, een min van bijna 6%. Wel zagen we voor het 2e kwartaal van 2021 eindelijk een flinke stijging van meer dan 21%, na 5 kwartalen van dalingen. Dit lijkt heel wat, maar is gemeten ten opzichte van een beroerd 2e kwartaal in 2020 en nog steeds 2% onder de waarde van de omzet van het tweede kwartaal van 2019. In het derde kwartaal werd dit niet beter. Ook het vierde kwartaal eindigde met een (heel klein) verlies. Uiteindelijk kwamen deze bedrijven qua omzet in 2021 maar net met de hakken over de sloot: een plusje van slechts 0,4 procent na de min van 11 procent in 2020.
Invoer en uitvoer van kleding en textiel
De groeicijfers in de invoer en uitvoer van kleding en textiel zijn hoog, hetgeen de positie van Nederland als handelsland onderstreept. Daarbij komt natuurlijk dat de cijfers in waarde zijn uitgedrukt en dus onderhevig zijn aan prijsveranderingen en valutaire effecten. Kosten van logistiek zitten er niet in verstopt, daarover later meer. Er werd in 2021 voor 15,3 miljard euro kleding geïmporteerd en voor 12,9 miljard euro geëxporteerd. De stijgingen bedroegen in beide gevallen ruim 20%. De waarde van de import van textiel, inclusief vloerbedekking, was 5,4 miljard euro, een stijging van 7%. De export groeide met 13% tot een waarde van 6 miljard euro.
Prijzen textiel en kleding stijgen vooral aan het einde van het jaar
Consumentenprijzen waren in het hele jaar 2021 gemiddeld 2,7 procent hoger dan in 2020, maakte het CBS bekend. Het jaar ervoor, 2020, was de prijsstijging 1,3 procent. Vooral de prijsontwikkeling van energie droeg bij aan de hogere inflatie in 2021. Gestegen kosten werden dus niet overal in de winkel doorgezet, althans wanneer je naar het jaarcijfer kijkt. Kijk je naar de maand december, dan zijn de prijsstijgingen veel scherper, vergeleken met december 2020. Zo werd kleding 5,4% duurder in december ten opzichte van december 2020 en maar 2,7% duurder gemiddeld over het hele jaar. In herenkleding zien we dit effect het sterkst: Pas in november en december liepen de prijzen voor herenkleding in de winkel met 6% tot 7% op, over het hele jaar stegen de prijzen met slechts 0,4% gemiddeld. Voor schoenen geldt hetzelfde. Binnen textiel voor consumentenmarkten, de woninginrichting, zien we verschillen: beddengoed, gordijnen en tafel/bad/toiletlinnen scoren op het randje of werden zelfs goedkoper, in vloerbedekking stijgen de prijzen.
Naarmate de COVID crisis wegebde, namen zorgen over grondstofprijzen, logistieke kosten en inflatie juist toe en deels was het een het gevolg van het ander.
Vooruitzicht 2022
Zo rolden we van een COVID crisis, via een supply chain crisis in een inflatie crisis, in 2022 belangrijk versterkt door de Russische inval in Oekraïne. Naast veel menselijk leed, bracht deze ook onzekerheid met zich mee. Het belangrijkste economische gevolg voor Nederland is op dit moment een nog hogere energieprijs. Andere mogelijke effecten – op handel, financiële markten en op investeringen en consumptie – zijn op dit moment nog beperkt. Maar de extra stijging van de energieprijzen komt bovenop een toch al forse inflatie, mede als gevolg van de economische schokken van de coronapandemie. Het Centraal Planbureau (CPB) raamt in het Centraal Economisch Plan (CEP) de inflatie in 2022 op 5,2%. De stijgende energieprijzen hebben ook hun weerslag op de statische koopkracht. In de basisraming daalt de koopkracht in 2022 in doorsnee met 2,7%.
Voor kleding zagen we in 2021 al hoe invoerprijzen (exclusief transportkosten) sneller stegen dan de afzetprijzen. In het voorjaar heeft zich dat bij de nieuwe inkoopronde hersteld. In textiel lopen invoer en afzetprijzen gelijkmatiger op. Voor de consument werd kleding in maart 2022 2% duurder dan in maart 2021, meubelen en stoffering ruim 10% en vloerbedekking bijna 11%.
Hier zit het venijn voor de kleding industrie en -(detail)handel, maar ook voor (woning)textiel, technische textiel en bedrijfskleding: bij oplopende prijzen van grondstoffen, hogere energielasten en meer loonkosten lopen de maak- en inkoopkosten flink op. Een totale prijsstijging van 10-12% aan de inkoopzijde was eind 2021 niet overdreven en deze stijgt in 2022 verder. Deze prijzen worden in de winkels nog lang niet doorberekend, maar zoals consumenten nu schrikken van de inflatie en energietarieven onder nieuwe contracten, gaat dat bij de levering van textiel en kleding in 2022 ook gebeuren. Zodra eindgebruikers, zowel consumenten als in de B2B handel, geconfronteerd worden met stijgende lasten, is er ook minder te besteden, de koopkracht daalt. De vrees bestaat dan ook dat de consumptie, zowel particulier als door bedrijven en overheden flink onder druk gaat komen te staan.
Kansen
Het is in deze economisch lastige omgeving waarin we ook in textiel en kleding willen en moeten verduurzamen. Wanneer je redeneert dat verduurzaming geld kost, dan stijgen de lasten in de aanvoerketens nog verder. Wat blijft er dan van marges over? Geloof je echter in de kansen die verduurzaming biedt, dan onstaan juist nieuwe mogelijkheden uit nieuwe grondstoffen, met nieuwe producten, meer waarde uit diensten en uit andere businessmodellen. Kansen die zelfs ontstaan bij een lagere consumptie, een effect dat we in de vorige alinea nog vreesden. Misschien gaan we helemaal niet van crisis naar crisis, maar zijn we aan het afrekenen met het verleden?
Bronnen cijfers: CBS, CPB
