Terugblik op een circulair jaar 2024

Het afgelopen jaar heeft weer veel perspectiefrijke maar ook enkele zorgelijke ontwikkelingen laten zien op het gebied van circulariteit.

Zo zijn we zeer succesvol geweest in het aanhaken van de bedrijven bij onze producentenorganisatie Stichting UPV Textiel. Met een marktdekking van ca. 65% zijn we wat dat betreft algemeen verbindend (AVV) waardig. Wij staan ervoor klaar om met een sector brede krachtenbundeling – op basis van circulaire ambities en businesskansen – het zo noodzakelijke gelijke speelveld te vormen voor alle bedrijven die onder de UPV-plicht vallen. Dat moet dus inclusief de grote online spelers, die de lineaire concurrentie nog eens hebben aangescherpt met hun ‘ultra fast fashion’ strategie. Maar wat doet dat met de kwaliteit? En het is al zo moeilijk concurreren met circulaire producten in de nog lineaire markt.

Export tweedehandskleding stilgevallen

Daarnaast is de export van tweedehandskleding naar Rusland, Oekraïne en West-Afrika afgelopen jaar stilgevallen, deels door deze ontwikkelingen. Dat heeft het verdienmodel onder de huidige inzameling en sortering onder druk gezet, juist terwijl we afspraken aan het maken waren over beter en meer inzamelen en sorteren voor hergebruik in Nederland en hoogwaardige recycling, in lijn met de UPV doelstellingen. We verwachten daarover in januari een doorbraak te kunnen communiceren.

Balans in vraag en aanbod

Op innovatie zijn we erin geslaagd vier scaling pilots in hun kracht te zetten om te verbinden met bedrijven die een capsulecollectie met gerecycled content in de markt willen zetten. Dat neemt niet weg dat er het afgelopen jaar ook wat grootschalige innovaties het financieel niet rond hebben kunnen breien. De les daaruit is dat we in deze fase goed moeten balanceren met de vraag en het aanbod. Te snel het aanbod opschalen werkt niet als de vraag uit de sector achterblijft. En die sector zijn wij, dus moeten we met z’n allen kijken hoe we de ‘price-gap’ van werken met gerecyclede vezels kunnen overbruggen, met opschaling zullen die meerkosten ook verminderen. Hard nodig in een markt van uitzonderlijk (?) lage prijzen voor virgin katoen, polyester en viscose.

Choose well, make it last, sell/buy more … quality!

Daarmee komen we op de rol van beleidsontwikkelingen en regelgeving, als de markt het niet alleen kan fixen. In Nederland hebben we onlangs een nieuw beleidsprogramma circulair textiel gezien. De ambities zijn daar verder opgeschroefd naar minder consumptie van nieuwe kleding ten gunste van tweedehands en dus ten koste van het productievolume. Logisch want in langduriger (her)gebruik van mooie, kwalitatieve kleding zit de circulaire crux. Maar dat vergt een zorgvuldige transitie van de huidige markt: choose well, make it last, sell/buy more … quality!

Beleid is nodig

In die kwalitatieve opwaardering zit het circulaire businessmodel, maar het moet ook wel een businesscase / verdienmodel worden. Daartoe hebben we beleid nodig dat bedrijven die deze uitdaging oppakken versterkt in hun marktpositie. Bijvoorbeeld door innovatie ondersteuning en fiscale maatregelen die circulair financieel haalbaar maken en virgin duurder. De druk op virgin kan ook opgevoerd worden door regelgeving, met name het verplicht stellen van een minimum percentage gerecyclede content. Hoeveel en hoe dat precies in te regelen, is onderwerp van de uitwerking van de Europese ecodesign regelgeving, rekening houdend met de kritische vraag en aanbod balans. Zo hebben we dit jaar gezien dat de grote voorgenomen investeringen in polyester-textiel recycling nog weer zijn uitgesteld mede door de problemen bij de plastic recyclers.

Dat neemt niet weg dat we als bedrijf en sector vooruit moeten kijken naar een aanstaande verplichting op dit vlak. Bovendien hebben we met de UPV en de aanstaande Europese EPR uitrol een vezel-tot-vezel recycling doelstelling. Dan kunnen we ook maar beter van die vezels gebruik maken voor mooie nieuwe producten. Met name de recycling innovatie is een gezamenlijke uitdaging, het in de markt zeten ligt bij jullie, de producenten en brands.

Met de aankomende Europese EPR in zicht, hopen we in 2025 op meer Europese afstemming om de versnippering van verpakkingsregels te beperken. Een uitdaging waar we ons komend jaar weer volop voor inzetten.