Update 13 juli 2022 VNO/NCW

Graag sturen wij u een nieuwe update over de situatie in Oekraïne. Mocht u naar aanleiding hiervan vragen en/of opmerkingen hebben, dan kunt u contact opnemen met Laura Stam.
 
Deze update bevat informatie over:

1.      Seminar over de wederopbouw van Oekraïne en kamerbrief ministerie BHOS
2.      Ontwikkelingen m.b.t. Oekraïense vluchtelingen en werk

1.      Seminar over de wederopbouw Oekraïne

 Op 6 juli organiseerden VNO-NCW en MKB-Nederland een webinar over het herstel van Oekraïne. Dit webinar vond plaats daags na de internationale donorconferentie in Lugano en voorafgaand aan het debat over Oekraïne dat op 7 juli in de Tweede Kamer plaatsvond (zie de brief van minister Schreinemacher aan de Tweede Kamer: Kamerbrief stand van zaken steun aan Oekraïne | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl)

Sprekers waren Jennes de Mol, ambassadeur voor Nederland in Oekraïne, Caspar Veldkamp, bewindvoerder Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) en Wampie Libon, directeur Internationaal Ondernemen Ministerie van Buitenlandse Zaken. 
 
Aangezien er dagelijks nog hard wordt gevochten in Oekraïne, kan er nog geen sprake zijn van daadwerkelijke wederopbouw. Toch vindt in delen van het land reeds herstel van infrastructuur, waterleidingen en elektriciteitsvoorziening plaats. 
De schade in Oekraïne is enorm. Het is daarom van belang tijdig na te denken over de bijdrage die Nederlandse bedrijven kunnen leveren aan de wederopbouw en zicht te krijgen op de (internationale) financieringsmogelijkheden. Tevens is het goed om de behoefte die bedrijven hebben aan ondersteuning van de overheid in kaart te brengen.
 
Een aantal praktische punten uit dit webinar geven we u graag mee:

• De regering van Oekraïne neemt de leiding ten aanzien van de wederopbouw. De eerste plannen hiervoor zijn gepresenteerd tijdens de conferentie in Lugano. De internationale gemeenschap heeft steun hiervoor uitgesproken. Een meer concrete uitvoering van deze plannen wordt in augustus of september verwacht. Hierin zullen ook de plannen m.b.t. de integratie in de EU (rule of law, maatregelen tegen corruptie etc.) worden meegenomen. In het geval van Oekraïne is immers niet alleen sprake van wederopbouw, maar van transformatie om voor te bereiden op het EU lidmaatschap 
• Coördinatie en financiering van de wederopbouw zal voornamelijk via internationale organisaties als Wereldbank, EBRD en EIB lopen.
• Op dit moment komt Oekraïne iedere maand € 5 miljard te kort op de begroting. Begrotingssteun is nodig om te zorgen dat het land kan blijven functioneren. IMF, Wereldbank en EU zorgen hiervoor.
• De economie van Oekraïne draait voor ca 50% door. Twee derde van de banken werken en internetbankieren functioneert. Internet, telefonie en het OV functioneert eveneens. Voor wat betreft de landbouw: naar schatting is 80% van de akkers ingezaaid. Probleem zit echter in het transport nu de weg over zee is afgesloten.
• De EBRD richt zich op ondersteuning van de private sector (mkb, landbouw, vitale infrastructuur, handel etc.) en regionale en lokale besturen. Oekraïne heeft 24 werkgroepen die zich bezighouden met verschillende onderdelen van de wederopbouw. De EBRD zit in 21 van deze werkgroepen.
• De wederopbouw is niet alleen fysiek, maar richt zich ook op (1) macro-economische stabiliteit, (2) herstel van functioneren van de private sector, (3) goede financiële processen, (4) koppelen van burgers aan processen (bijv. sociale zekerheid, onderwijs, gezondheidszorg) en (5) fysiek: elektriciteit, bouw etc. 
• Daarbij is het streven om de wederopbouw ook te richten op hervormingen die nodig zijn met het oog op EU-lidmaatschap (juridische hervormingen, rechtsstaat, een duidelijke conditionaliteit op anti-corruptie etc.).
• Ten behoeve van de wederopbouw zal een Internationaal Agentschap worden opgericht. De verwachting is dat landen die op dit moment de meeste steun bieden (VS, Canada, VK) hier de zwaarste stem in zullen hebben en dat zij een bepalende rol zullen hebben ta de architectuur van de reconstructie. Er is nog discussie tussen de EU en de nadere landen over de aanpak.
• Nederlandse expertise zal hard nodig zijn. Bedrijven zullen door de overheid actief ondersteund worden bij hun bijdrage aan de wederopbouw.
  -    Bedrijven kunnen voor informatie en advies terecht bij bestaande Oekraïneloket van RVO. Dit zal worden uitgebreid voor vragen m.b.t. wederopbouw. Het team van RVO kan ook ondersteuning bieden bij inschrijving op internationale tenders.
  -    Oekraïne is toegevoegd aan de lijst van 14 landen waar het ministerie van BHOS de (financiële) inzet van ontwikkelingssamenwerking, handel en investeringen wil combineren. Bedrijven kunnen dus zowel gebruik maken van het handelsinstrumentarium (bv. BDC, PSD, DHI) als van ontwikkelingssamenwerkingsprogramma’s (bijv. DTIF en DRIVE). 
  -    Op de drie sectoren agro & agro logistiek, water en gezondheidszorg, zullen publiek-private platforms worden opgezet om samenwerking tussen bedrijven, overheid en kennisinstellingen te bevorderen en te ondersteunen.
  -    VNO-NCW en MKB-Nederland zullen samen met de overheid bekijken hoe bedrijven die niet binnen deze sectoren vallen, zo goed mogelijk ondersteund kunnen worden
• Er geldt een negatief (rood) reisadvies voor Oekraïne, aangezien het er nog niet veilig is.
• Na de zomer zullen we een vervolg op dit webinar organiseren. 
• Tevens zullen we contacten leggen met de internationale financiële instellingen om de toegang tot financiering en garanties voor Nederlandse bedrijven te bespreken en te vergemakkelijken.
• Zodra het Recovery Plan van Oekraïne beschikbaar is, zullen we dit via deze nieuwsbrief verspreiden.

Voor vragen is de Nederlandse ambassade in Oekraïne ambassade gewoon bereikbaar: Oekraïne: Nederlandse ambassade keert terug naar Kyiv | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
 

2.      Oekraïense vluchtelingen en werken in Nederland

Vanaf 1 april 2022 is het voor vluchtelingen uit Oekraïne mogelijk om in Nederland te werken zonder asielstatus. Met deze maatregel geeft de Nederlandse overheid invulling aan de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Deze regeling geldt met terugwerkende kracht vanaf 4 maart 2022. 
Daarnaast wil de regering het Besluit SUWI wijzigen. Het ontwerpbesluit voorziet in een tijdelijke grondslag voor het UWV om Oekraïense vluchtelingen te kunnen registreren als werkloze werkzoekenden. Daardoor kunnen zij als niet-uitkeringsgerechtigde onder de Participatiewet in aanmerking komen voor publieke dienstverlening gericht op arbeidsbemiddeling. Mogelijkheden voor scholing en begeleiding zijn daardoor ook voor Oekraïners opengesteld. De eventuele inzet daarvan wordt vanuit de bestaande beschikbare regionale mobiliteitsteams (RMT) budgetten gefinancierd. De wetgeving gaat in per 1 augustus 2022, maar vanaf 1 juli mag al worden geanticipeerd op deze wijziging. Er is sprake van maatwerk, dus werkgevers die iets willen moeten contact opnemen met de betreffende gemeente(n).

Wat de werkgever moet regelen
Als werkgever moet je de werknemer ten minste twee werkdagen voor aanvang van het werk aanmelden bij het UWV via dit formulier. Hoewel de werkgever een ontvangstbevestiging ontvangt van het UWV per post, hoeft men deze niet af te wachten; de vluchtelingen kunnen alvast aan het werk op de geplande dag. Op het moment dat de werkzaamheden of de duur van de arbeid verandert, moet de werkgever dit doorgeven met een apart formulier. Het niet melden of niet melden van de juiste informatie op het formulier, kan leiden tot boetes op basis van de Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV). Sinds 15 april 2022 geldt de meldplicht van twee werkdagen voor aanvang van de werkzaamheden onverkort.

Om te mogen werken moeten Oekraïners beschikken over een BSN, bankrekening en vanaf 1 september ook over een registratie in de Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV), door IND uitgegeven. Zonder BSN-nummer kan een vluchteling in Nederland niet werken voor een Nederlandse werkgever. De werkgever heeft een BSN-nummer nodig voor de opgave van de loonbelasting. Daarnaast heeft de vluchteling een BSN-nummer nodig om een bankrekening te openen. Vluchtelingen uit Oekraïne werden voorheen ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) op aangifte van verblijf en adres bij de gemeente, inclusief gemeentelijke opvang waar zij (tijdelijk) verblijven. Via die weg duurde het soms weken om een BSN-nummer te verkrijgen. De inschrijving in de Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV) vindt automatisch plaats. Daardoor zijn ze bekend bij de IND en krijgen ze een BSN-nummer. 
Vluchtelingen mogen alleen op basis van een arbeidsovereenkomst werken en dus niet op basis van zelfstandige arbeid. De regels van het Nederlandse arbeidsrecht zijn van toepassing voor het aanbieden van een arbeidsovereenkomst en het uitbetalen van het salaris. Zo heeft een vreemdeling in ieder geval recht op het minimumloon, inclusief 8% vakantiebijslag, en het salaris mag niet contant betaald worden.

Geen recht op loonheffingskortingen
De werkgever moet de werknemer op de normale wijze voor aanvang van de werkzaamheden identificeren en opnemen in de salarisadministratie. De werknemer mag niet op het tijdelijke woonadres in Nederland worden ingeschreven op straffe van de toepassing van het anoniementarief. Aangezien de werknemer tijdelijk in Nederland verblijft en voornemens is terug te keren naar het thuisland als dat weer kan, is hij (in beginsel) geen fiscaal inwoner van Nederland. Er bestaat geen recht op alle loonheffingskortingen. De loonheffingen worden ingehouden aan de hand van een speciale loonbelastingtabel.
Op 7 september a.s. vindt er een bijeenkomst in samenwerking met het Ministerie van SZW plaats over Oekraïners en werk. Meer informatie volgt.